Geregeld wordt door voorstanders van vrouwelijke ambtsdragers aangevoerd dat Jezus na zijn opstanding juist vrouwen uitzond om het evangelie te verkondigen. Vrouwen zouden dus de eerste evangelisten zijn. Dus waarom zouden vrouwen dan nu niet mogen preken?
Maar is het wel waar dat Jezus de vrouwen uitzond om het evangelie te verkondigen?
Die vraag is volgens mij heel eenvoudig te beantwoorden.
Laten we om te beginnen eens kijken naar een passage waar Jezus wel duidelijk mensen eropuit zendt om het evangelie te verkondigen: Lucas 10. Daar zendt Jezus 70 leerlingen uit. Er staat niet expliciet dat het mannen zijn, maar evenmin dat er vrouwen bij zijn. Aangezien de apostelen allemaal mannen waren, kunnen we er volgens mij ervan uitgaan dat het hier ook vanzelfsprekend mannen zijn. In elk geval is er geen enkele reden om te veronderstellen dat er vrouwen bij waren.
En wat is de opdracht voor deze 70? Jezus zegt expliciet dat Hij ze uitzendt als arbeiders om de oogst binnen te halen (vers 2). Ze moeten vrede brengen (vers 5), genezingswonderen doen en verkondigen dat het koninkrijk van de hemelen dichtbij gekomen is (vers 9). En ze komen namens Jezus zelf, want wie naar hen luistert, luistert naar Hem en wie hen verwerpt, verwerpt Hem en zijn Vader, die Hem gezonden heeft (vers 16).
Ja, dit is duidelijk een opdracht eropuit te trekken om het evangelie te verkondigen.
Maar welke opdracht krijgen de vrouwen bij het graf mee?
Mattheüs vertelt dat eerst een engel bij het graf hun de opdracht geeft om aan de leerlingen door te geven dat Jezus is opgestaan en dat ze naar Galilea moeten gaan en Hem daar zullen zien:
En ga haastig heen en zeg tegen Zijn discipelen dat Hij opgewekt is uit de doden; en zie, Hij gaat u voor naar Galilea; daar zult U Hem zien. Zie ik heb het u gezegd. (28:7 HSV)
Die opdracht wordt vervolgens herhaald door Jezus zelf:
... ga heen, bericht Mijn broeders dat zij naar Galilea moeten gaan, en daar zullen zij Mij zien. (28:10 HSV)
Ook Marcus vertelt dat de vrouwen van de engel de opdracht kregen om tegen de leerlingen te zeggen dat ze naar Galilea moeten gaan. Alleen noemt hij nog nadrukkelijk de naam van Petrus:
Maar ga heen, zeg tegen Zijn discipelen, en Petrus, dat Hij u voorgaat naar Galilea; daar zult u Hem zien, zoals Hij u gezegd heeft. (16:7 HSV)
Volgens Lucas krijgen de vrouwen geen opdracht, maar horen ze van de engelen bij het graf dat Jezus is opgestaan zoals Hij gezegd had en berichten de vrouwen dat vervolgens uit zichzelf aan de elf leerlingen en aan alle anderen:
En toen zij teruggekeerd waren van het graf, berichtten ze dit alles aan de elf discipelen en aan alle anderen. (24:9 HSV)
Johannes noemt alleen Maria Magdalena. Hij vertelt dat zij, zodra ze ontdekt dat het graf leeg is, Petrus en Johannes waarschuwt. Pas daarna ontmoet ze Jezus en krijgt ze opdracht de leerlingen te zeggen dat Jezus zal opvaren naar zijn Vader:
... ga naar Mijn broeders en zeg tegen hen: Ik vaar op naar Mijn Vader en uw Vader, en naar Mijn God en uw God. (20:17 HSV)
Waar in deze weergaven van de opstandingsgeschiedenis krijgen vrouwen de opdracht de wereld in te trekken en het evangelie te verkondigen aan ieder die het maar horen wil?
Ik zie het niet.
De enige opdracht die ze krijgen, is dat ze een specifieke, beperkte boodschap, een concrete opdracht van Jezus moeten doorgeven aan een specifieke, afgebakende groep, namelijk aan de elf leerlingen. Die opdracht komt erop neer dat Jezus zijn leerlingen wil ontmoeten om hun, zijn apostelen, de laatste instructies te geven voor Hij naar de hemel gaat.
Waarom laat Jezus de vrouwen die opdracht doorgeven?
Nou, dat ligt voor de hand: alleen de vrouwen staan aan het graf. De mannen laten het daar afweten. En dat terwijl Jezus zijn opstanding had aangekondigd! Waarom staan zij Hem daar niet op te wachten? Dit valt hun te verwijten!
Dat verwijt treft ook de vrouwen. Want ook zij zijn niet bij het graf omdat ze Jezus’ opstanding verwachten. Ook zij krijgen van de engelen te horen dat Jezus is opgestaan zoals Hij gezegd had.
Dat verwijt geeft Jezus ook als boodschap mee aan de leerlingen: ze moeten naar Galilea gaan zoals Hij hun gezegd had.
Dat de boodschap van Jezus’ opstanding via de vrouwen bij de leerlingen komt is dus het gevolg van hun ongeloof. Vrouwen brengen inderdaad als eerste het goede nieuws van de opstanding, maar alleen omdat de mannen het laten afweten. De elf leerlingen die Jezus ertoe bestemd had om als apostelen de wereld in te gaan, staan niet klaar om hun taak op zich te nemen!
Het is met de vrouwen bij het graf dus net als bij de Debora. Zij voerde Israël aan in de strijd, maar alleen om dat de man Barak het liet afweten en het niet zonder haar aandurfde. Net als toen richt de rol van de vrouwen de focus op het ongeloof van de mannen, die juist in geloof hadden moeten voorgaan.
Maar een opdracht om het evangelie te verkondigen kregen die vrouwen niet.
Zij werden niet met het evangelie de wereld ingestuurd. Die opdracht was voor de elf apostelen.
Juist met het oog op die opdracht werden de vrouwen naar hen toegestuurd. Want juist met het oog op die opdracht moesten die apostelen naar Galilea. Daar kregen zij, en niet de vrouwen, het zendingsbevel, zo vertelt Mattheüs (28:16-20). Zij, en niet de vrouwen, moesten de volken tot Jezus’ leerlingen maken door hen de dopen en hun alles te leren wat Jezus bevolen had.
Kortom, het idee dat vrouwen de eerste evangelisten waren, is gewoon onzin.
Ik vrees dat dit idee niet voortkomt uit zorgvuldig en met je volle verstand de Bijbel bestuderen, maar uit een vage indruk van wat men van anderen hoort of ooit gelezen meent te hebben. En ik vrees dat verstand en logisch redeneren daarbij wijken voor het gevoel en wishful thinking. Men wil graag dat de vrouwen de eerste evangelisten zijn. En dat idee past zo goed bij hoe men in onze moderne cultuur tegen man/vrouw-verhoudingen aankijkt. Het idee dat vrouwen de eerste evangelisten waren voelt voor veel mensen gewoon veel beter dan het idee dat die taak speciaal aan mannen wordt gegeven. En daarom omarmt men het grif.
Maar zo laat je de Bijbel buikspreken. En dat is altijd een heel slecht idee.
Je kunt het draaien of keren, maar de vrouwen waren wél (per ongeluk?) de eerste getuigen van Jezus opstanding; terwijl het getuigenis van vrouwen toendertijd geen enkele waarde had!
Daar heb je natuurlijk helemaal gelijk in. Maar dat is nog geen bruikbaar argument voor vrouwelijke ambtsdragers. Getuigen is iets anders dan prediken.
We bespraken het gedeelte uit Lucas kortgeleden op de vv. Er werd gesteld dat ds Bremmer ooit een preek had gehouden (en dan wist deze persoon niet precies wat er gezegd was in de preek) maar het kwam erop neer dat de vrouw herstelt was in haar (ja wat?) sinds de zondeval. Ik weet dat dit een beetje een rare vraag is zo, maar het kwam er een beetje op neer dat er iets te herstellen was na de zondeval omdat Eva degene was die Adam in verzoeking bracht? Ik zie het eerder als: God bracht beide man en vrouw nu terug bij Vader, om het uiteindelijk te herstellen naar de omgang met Vader als het in het paradijs was. Dus Vader weer Abba mogen noemen. Wel valt natuurlijk ook op dat vrouwen in het OT niet besneden werden, maar wel gedoopt worden in het NT. Is er dus iets aan veranderd in hoe de vrouw tot God nadert, dus niet (meer) via de man?
Voor de goede orde: ik ben niet voor de vrouw in het ambt; ben het dus ook helemaal eens met je uitleg hierboven.
Laat ik maar niet gaan speculeren over wat ds. Bremmer bedoeld kan hebben. Zelf geloof ik niet dat er in het NT iets veranderd is in hoe God vrouwen benadert. Het verschil tussen besnijdenis en doop is eerder te verklaren uit het teken zelf: vrouwen hebben nu eenmaal geen voorhuid.
Als er in de verhouding tussen man en vrouw iets hersteld moest worden, dan lag dat denk ik meer in de overheersing door de man. Je zou volgens mij wel kunnen zeggen dat het feit dat de vrouwen de eerste getuigen waren van de opstanding bewijst dat ze voor God gelijkwaardig waren aan mannen. Hun getuigenis telde. Maar daarmee waren ze dus nog geen evangelisten.
Dat Eva degene was die Adam verleidde, speelt bij dit alles volgens mij geen rol. Paulus noemt de volgorde van de zondeval wel in 1 Timotheüs 2:14, maar hij zegt daar niet dat Eva Adam verleidde. Hij zegt dat Eva als eerste verleid werd, namelijk door de slang. Hij bedoelt dus niet dat Eva meer schuld had dan Adam, maar dat de satan, door zich eerst op Eva te richten, de scheppingsorde omkeerde.
Wat misschien wel een mooie gedachte is, is dat zoals de slang Eva met een slechte boodschap naar Adam zond, bij de opstanding vrouwen met een goede boodschap naar de mannen werden gezonden. En dat waar de satan daarmee de scheppingsorde probeerde om te draaien, God die juist herstelt: de boodschap die de vrouwen naar de mannen brengen, is immers dat ze als toekomstige apostelen het hebben laten afweten, maar juist vanwege die rol nu naar Galilea moeten gaan. Met andere woorden: Eva nam de leiding van de man af, de vrouwen bij het graf geven de leiding weer aan de mannen.
Maar nu moet ik uitkijken dat ik er niet te veel inleg en dezelfde fout maak als degenen die beweren dat de vrouwen de eerste evangelisten zouden zijn.
Ik doe óók aan inlegkunde: de tweede brief van de Apostel Johannes is aan een VROUW gericht, zie 2 Joh. 1 en 5! Een voorgangster van (misschien) een ‘huis’ gemeente. Maar dat komt ons slecht uit. Volgens de Apostel Paulus mag een vrouw niet ‘leren’; maar volgens de Apostel Johannes is er een gemeente die een VROUWELIJKE voorgangster had!
Ach, Rooms Katholieken en Protestanten hebben zo hun meningsverschillen over diverse zaken, misschien hadden de Apostel Johannes en de Apostel Paulus ook wel zo hun meningsverschillen over diverse zaken,
Dat is inderdaad inlegkunde. Uit niets blijkt dat de vrouw aan wie die brief gericht is voorgangster was. De klassieke uitleg is dat het woord ‘Vrouwe’ (de vrouwelijke vorm van ‘Heer’) hier een ‘codewoord’ is voor de gemeente als bruid van Christus en als moeder van de gelovigen. Maar ook dat is niet zeker.
Meningsverschillen tussen Johannes en Paulus? Vast. Maar het kan niet zo zijn dat de brieven die we van hen in de Bijbel hebben elkaar tegenspreken. Want die zijn geïnspireerd door de Heilige Geest en die spreekt zichzelf nooit tegen.
Dank voor je uitgebreide antwoord, Gerrit!