Vertalen

Ik houd van vertalen.

Vertalen is niet slechts teksten overzetten van de ene taal in de andere taal. Vertalen is het slaan van bruggen en het slechten van barrières. Vertalen is een tekst die meer of minder ver van een lezer afstaat, dichter bij de lezer brengen.

Dat vormt voor mij een heerlijke creatieve en intellectuele uitdaging. Je moet de brontekst begrijpen. Daarvoor moet je niet alleen de brontaal door en door kennen, maar ook voldoende afweten van het onderwerp waarover de tekst gaat en van de wereld en de cultuur waarin de brontekst ontstaan is. En vervolgens moet je die brontekst overzetten in het Nederlands op een manier die er niet alleen inhoudelijk recht aan doet, maar ook nog eens mooi, zuiver en begrijpelijk Nederlands oplevert.

Daarbij heb je als vertaler altijd te maken met een paradox: hoe dichter je een tekst bij de lezer brengt, hoe verder de oorspronkelijke tekst bij de lezer vandaan blijft. Want om een tekst zo dicht mogelijk bij de lezer te brengen, moet je als vertaler soms diep in de oorspronkelijke tekst ingrijpen. En niet alle elementen uit de oorspronkelijke tekst – betekenisnuances, woordspelingen, gevoelswaarden, enzovoort – kun je daarbij meenemen. Vertalen is keuzes maken. En de belangrijkste keuze daarbij is het kiezen van een positie ergens tussen de brontekst en de lezer: hoe dicht breng je de tekst bij de lezer? En hoeveel afstand laat je over voor de lezer om zelf te overbruggen? Hoeveel moeite laat je de lezer zelf doen om zich de boodschap van de brontekst eigen te maken? Dat is elke keer weer spannend.

Hertalen

Ik houd ook van hertalen.

Hertalen is in wezen niets anders dan vertalen. Alleen is de brontaal daarbij geen vreemde taal, maar een verouderde vorm van onze eigen taal. Ook hertalen is bruggen slaan en een tekst dichter bij de lezer brengen. En ook voor hertalen is het nodig dat je de taal en de cultuur van de brontekst – van vroeger dus – goed kent. En ook dan moet je positie kiezen: hoe dicht breng je de tekst bij de lezer van nu en welke afstand laat je deze lezer zelf overbruggen? Omdat bij hertalen brontaal en doeltaal zoveel op elkaar lijken, zijn de keuzes die je moet maken nog spannender dan bij vertalen.

Immers, bij vertalen moet in principe elke zin, ja elk woord vertaald worden. Maar bij hertalen hoeft dat niet. Veel kan ongewijzigd blijven staan. Maar wat wel en wat niet? Waar ligt de grens tussen de tekst opnieuw tot leven brengen en de tekst verminken? Hertalen is volgens mij wel te vergelijken met restaureren: om een oud schilderij of een oud gebouw weer mooi te maken, moet je aanpassingen doen. Je moet kapotte elementen verwijderen en nieuwe toevoegen: nieuwe stenen, nieuwe verflagen. Maar dat moet je terughoudend doen, want met elke aanpassing verdwijnt er iets van het origineel. Ga je te ver, dan krijg je misschien wel iets moois. Maar dan is het wel iets nieuws geworden en vind je van het oude weinig meer terug.

Soms komen vertalen en hertalen samen: bij teksten die niet alleen in een vreemde taal geschreven zijn, maar ook nog eens uit een andere tijd komen.

Corrigeren

Geen enkele vertaling is foutloos. Als je jezelf onderdompelt in een tekst in een andere taal, wordt je altijd een beetje blind voor wat nu goed Nederlands is. Elementen uit de brontaal die wezensvreemd zijn voor het Nederlands komen ongemerkt mee in de vertaling. En dan zijn er natuurlijk ook altijd nog de nodige type-, spel-, grammatica- en stijlfouten.

Redigeren en corrigeren is daarom geen overbodig luxe. Je moet altijd proberen je eigen vertalingen afstandelijk en kritisch te bekijken. Maar dan nog is het meestal hard nodig dat een ander dat ook nog eens doet.

Een goede corrector van vertalingen kent niet alleen het Nederlands, maar weet ook het een en ander van de brontaal en -cultuur en van het vak van vertalen. Een goede corrector van vertalingen moet eigenlijk zelf ook vertaler zijn. Bovendien is mijn ervaring dat het corrigeren van vertalingen van anderen me heel erg helpt om zelf een betere vertaler te worden. Want door kritisch naar andere vertalingen te kijken zie je niet alleen de fouten, maar ook de sterke punten van andere vertalers. Dat helpt me om kritisch naar mijn eigen werk te kijken én het geeft me inspiratie om zelf ook nieuwe en betere oplossingen te vinden.

En daarnaast is het natuurlijk ook gewoon heel leuk om een bescheiden bijdrage te leveren aan een goed eindproduct.

Ik heb
10
boeken vertaald
3
boeken hertaald
30+
boeken gecorrigeerd

Opdrachten

Ik heb in het verleden al een aantal romans vertaald. Ik heb daarna vooral andere dingen gedaan, maar vertalen ben ik altijd blijven doen en ik ben me daarin blijven ontwikkelen. De laatste tijd zag ik op de christelijke boekenmarkt zoveel vertalingen verschijnen waarvan de kwaliteit naar mijn idee onder het niveau blijft van wat ik op dit moment kan leveren, dat ik het ook wel weer eens wil proberen. Ik kom daarom graag in contact met (christelijke) uitgeverijen voor wie ik een boek mag vertalen vanuit het Engels of Duits in het Nederlands (of hertalen van verouderd Nederlands in hedendaags Nederlands). Fictie of non-fictie maakt mij niet uit. Mijn interesses en expertises liggen vooral op het gebied van geschiedenis en theologie, maar er zijn veel meer onderwerpen die mij wel liggen en waar ik best wat van af weet. Ook correctiewerk heb ik in het verleden veel gedaan en ook daarvoor geldt: ik zie heel veel boeken verschijnen waarbij mijn vingers jeuken om met een rode pen te gaan strepen, alsof ze niet of nauwelijks gecorrigeerd zijn. Dus ook dat werk zou ik vraag weer eens voor een uitgever doen. Ik ben bereid om eerst een proefopdracht te doen.

Als je deze website bezoekt, worden er cookies op je apparaat geplaatst. Cookies die nodig zijn om deze site goed te laten werken of om anonieme statistieken bij te houden, worden altijd geplaatst. Maar voor cookies die gebruikt worden om jouw surfgedrag te registreren, moet je eerst toestemming geven. Meer informatie.

FunctionalOur website uses functional cookies. These cookies are necessary to let our website work.

AnalyticalOur website uses analytical cookies to make it possible to analyze our website and optimize for the purpose of a.o. the usability.

Social mediaOur website places social media cookies to show you 3rd party content like YouTube and FaceBook. These cookies may track your personal data.

AdvertisingOur website places advertising cookies to show you 3rd party advertisements based on your interests. These cookies may track your personal data.

OtherOur website places 3rd party cookies from other 3rd party services which aren't Analytical, Social media or Advertising.