Deze laatste aflevering van de serie over afstammingslijnen van Karel de Grote had ik willen gebruiken om één van de lijnen te laten zien die via hertog Jan II van Brabant naar mijn vrouw zouden lopen. Maar helaas, toen ik die lijnen kritisch ging bekijken, bleek er niet een stand te houden.
Toch wil ik er een blog aan wijden. Al was het maar om te laten zien wat er bij dit soort onderzoeken blijkbaar mis kan gaan.
Jan II van Brabant regeerde van 1294 tot zijn dood in 1312 als hertog over Brabant en Limburg. Behalve zijn wettige zoon Jan III liet hij een hele rij bastaardzonen na. Eén daarvan was Jan van Wijffliet, met als moeder Elsbeen van Wijffliet. Jan van Wijffliet was onder andere burggraaf van Heusden en heer van Baersveld. Hij kwam in 1356 om bij een aanval op het kasteel van Grave door de heer van Cuijk, die zijn heerlijkheid Cuijk aan Jan verpand had, maar vervolgens te lang op zijn geld moest wachten en het daarom maar met geweld kwam halen. Het voorval leidde tot een oorlog tussen Brabant en Cuijk, omdat hertogin Johanna van Brabant de dood van haar bastaardoom en trouwe vazal wilde wreken.
Ook Jan van Wijffliet liet bastaardkinderen na, waaronder Lijsbeth van Mieren, dochter van een vrouw die ook Liesbeth van Mieren heette. De dochter trouwde met Jan Arnts Bertout Bac van Tilburg, die rentmeester was van hertog Jan III en later van diens dochter, hertogin Johanna. Jan Bac en Lijsbeth van Mieren kregen twee zoons, Arnt Bertout Bac en weer een Jan van Wijffliet, genoemd naar zijn grootvader. Ook deze Jan kreeg twee zonen: Willem en Jan. Willem kreeg onder andere een buitenechtelijke dochter Margaretha, die trouwde met een Jan Jans Bac(k).
Tot zover is het allemaal vrij zeker, mede dankzij het onderzoek van de beroepsgenealoge Yvette Hoitink, die afstamt van de genoemde Willem.
Te oordelen naar diverse stambomen her en der op internet, zouden er nu ook een aantal lijnen moeten lopen van Jan van Wijffliet naar de beide grootouders van mijn vrouw. Redelijk zeker is dat haar oma Alida van Rijswijk via twee lijnen afstamt van een Adriaen Jans Back die rond 1500 in het Brabantse Capelle woonde en dat haar oma via één lijn en haar opa, Peter Groenenberg, via twee lijnen afstammen van een Jan Floris van Wijffliet die in 1462 beleend werd met een hoeve van Wijtfliet in Dussen. Een Floris Jansz van Wijffliet, zeer waarschijnlijk zijn vader, had in 1442 land in Raamsdonk.
Om met die laatste te beginnen: volgens diverse stambomen op internet zou deze Floris Jansz een broer zijn van de hierboven genoemde Willem en Jan en dus een zoon van Jan van Wijffliet en een kleinzoon van Jan Bac en Lijsbeth van Mieren. Het probleem is alleen dat ik daar geen enkele onderbouwing voor kan vinden. Geen bronnen, geen andere argumenten. Er lijkt geen enkel ander aanknopingspunt te zijn dan de naam Jan en de naam van Wijffliet. Kortom deze link lijkt op niets anders gebaseerd dan wishful thinking.
Dan Adriaen Jans Back. Van hem wordt her en der beweerd dat hij een kleinzoon zou zijn van de hierboven genoemde Margaretha Willems van Wijffliet, de buitenechtelijke dochter van Willem Jans van Wijffliet. Maar ook hiervoor zijn nergens bronnen of andere argumenten te vinden. De koppeling met zijn vermeende ouders (Jan Jans Back en Jutta van Boerden) is al hoogst onzeker. Zij schijnen wel een zoon Adriaen gehad te hebben, maar een link met Capelle is er niet, dus waarom zou dat deze Adriaen zijn? En dan nog, niets wijst erop dat zijn vermeende vader Jan Jans Back een zoon zou zijn Jan Jans Back en Margaretha Willems van Wijffliet. Kortom, de lijnen via Adriaen Jans Back bevatten zelfs twee schakels die blijkbaar nergens anders op gebaseerd zijn dan de namen Jan en Back. Ook hier niets anders dan wishful thinking.
Het kan natuurlijk altijd dat er ooit nog eens gegevens boven water komen waardoor een van deze links toch bewezen of aannemelijk gemaakt kan worden. Ik houd me graag aan bevolen als iemand dergelijke informatie heeft. Maar vooralsnog vervalt dus de afstamming van mijn vrouw van Jan II van Brabant. Dat is jammer, want er lopen vele lijnen van Jan II naar Karel de Grote en een aantal daarvan zijn heel interessant. Maar het heeft weinig zin om daar nu een stamreeks uit te kiezen om hier weer te geven, zoals ik in eerdere afleveringen gedaan heb. Wat betreft de afstamming van Karel de Grote moet mijn vrouw het maar doen met de lijnen via Floris II van Holland en Jan II van Salm.
De moraal van dit verhaal is dus dat stamboomgegevens op internet lang niet altijd betrouwbaar zijn en je altijd kritisch moet blijven. Nooit iets klakkeloos overnemen, maar altijd meerdere gegevens naast elkaar leggen en vooral zoeken naar overtuigende argumentaties op basis van originele bronnen. Soms moet je dan een aantrekkelijke hypothese loslaten. Maar zo blijft de puzzel wel uitdagend.