Johann Sebastian Bach – Praeludium in Es (BWV 552.1)

0
305

Het Praeludium in Es (BWV 552.1) van Johann Sebastian Bach, gespeeld op het orgel van de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle (via Hauptwerk).

Dit imposante Praeludium vormt de opening van het derde deel van Bachs Clavier-Übung. De andere delen zijn alle voor clavecimbel, maar dit derde deel is voor orgel. Het bevat een preludium, 21 koraalbewerkingen, 4 duëtten en een fuga. Het preludium en de fuga delen samen het BWV-nummer 552, alsof het een gewoon Praeludium & Fuga is, maar het zijn twee afzonderlijke stukken, ook al hebben ze dezelfde toonsoort.

Zoals zo vaak Bach speelt ook in heel deze Clavier-Übung het getal drie een belangrijke rol. Het geheel bevat 27 delen (3x3x3), waarvan 21 koraalbewerkingen (3×7), die onderverdeeld kunnen worden in twee groepen van 9 (3×3) en 12 (3×4). Het Praeludium en de Fuga staan beide in de toonsoort Es (met drie mollen) en hebben elk drie thema’s, die waarschijnlijk verwijzen naar de drie-eenheid.

Het Praeludium opent als een Franse ouverture met een gepuncteerd ritme. Het tweede gedeelte is zelf ook weer onderverdeeld in twee delen: eerst een echo-passage met vooral kwartnoten en dan een deel met syncopen en zestienden. Een verwijzing naar de twee naturen van Christus? Na een korte herhaling van de thematiek uit het eerste deel volgt dan het derde deel met een dalende toonladder en gebroken akkoorden. De uitstorting van de Heilige Geest? Na weer het een korte herhaling van het eerste thema, volgt weer het tweede thema, nu vrijwel direct gevolgd door het derde thema. Waar de thema’s twee en drie de eerste keer volledig manualiter waren – afgezien enkele staccato noten in het eerste deel van thema twee – heeft thema drie de tweede keer een volwaardige pedaalpartij. Het stuk wordt afgesloten met een volledige, letterlijke herhaling van het eerste deel. Het stuk heeft dus eigenlijk een A-B-A-C-A-B-C-A-vorm.

Registratie:
Hoofdwerk: Praestant 16′, Octaav 8′, Roerfluit 8′, Octaav 4′, Superoctaav 2′, Ruijschpijp, Trompet 16′, Trompet 8′
Bovenpositief: Praestant 8′, Quinta 6′, Octaav 4′, Quinta 3′, Superoctaav 2′, Tertiaan
Borstwerk: Fluitgedekt 8′, Praestant 4′, Superoctaav 2′, Mixtuur
Pedaal: Praestant 16′, Octaav 8′, Superoctaav 4′, Basuin 16′
Hoofdwerk+Bovenpositief, Bovenpositief+Borstwerk, Pedaal+Hoofdwerk

Reageren

Schrijf hier je reactie.
Vul hier alsjeblieft je naam in