De Partite diverse sopra il Corale ‘Christ, der du bist der helle Tag’ (BWV 766) van Johann Sebastian Bach, gespeeld op het orgel van de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle (via Hauptwerk).
1.
Christ, der du bist der helle Tag,
Vor dir die Nacht nicht bleiben mag;
Du leuchtest uns vom Vater her
Und bist des Lichtes Prediger.
2.
Ach lieber Herr, behüt uns heut
In dieser Nacht vorm bösen Feind;
Und lass uns in dir ruhen fein
Und vor dem Satan sicher sein.
3.
Obschon die Augen schlafen ein,
So lass das Herz doch wacker sein;
Halt über uns dein rechte Hand,
Dass wir nicht falln in Sünd und Schand.
4.
Wir bitten dich, Herr Jesu Christ:
Behüt uns vor des Teufels List,
Der stets nach unsrer Seele tracht,
Dass er an uns hab keine Macht.
5.
Sind wir doch dein ererbtes Gut,
Erworben durch dein heiligs Blut;
Das war des ewgen Vaters Rat,
Als er uns dir geschenket hat.
6.
Befiehl dem Engel, dass er komm
Und uns bewach, dein Eigenthum;
Gib uns die lieben Wächter zu,
Dass wir vom Satan haben Ruh.
7.
So schlafen wir im Namen dein,
Dieweil die Engel bei uns sein.
Du heilige Dreieinigkeit,
Wir loben dich in Ewigkeit.
Ook deze partita van Bach kent een nauwe samenhang tussen de zeven variaties en de zeven coupletten van dit avondgebed.
Alleen het eerste en het laatste deel maken gebruik van het pedaal. De rest is manualiter. Al is het ook mogelijk het hele stuk manualiter uit te voeren. In het eerste deel moet je dan wel brede handen hebben, of je moet hier en daar een basnoot een octaaf hoger spelen. In het laatste deel is het pedaal facultatief: het doet niets anders dan de baslijn van het manuaal verdubbelen om zo de melodie te laten uitkomen.
Dat die melodie haar in de bas ligt, heeft natuurlijk te maken met het slapen. Dat laatste deel stelt je als speler dan ook voor een dilemma: hoe registreer je? Het inslapen vraagt om een zachte registratie. Maar het vers eindigt ook als loflied en dat vraagt misschien juist wel om een plenum-registratie. Beide aspecten zitten duidelijk in deze variatie verwerkt. Maar persoonlijk denk ik dat een bescheiden registratie hier toch het meest op zijn plaats is. Het lof-aspect komt volgens mij beter uit de verf bij een bescheiden registratie dan het aspect van het slapen bij een plenum-registratie.
Registratie:
Partita 1:
Hoofdwerk: Octaav 8′, Roerfluit 8′, Octaav 4′
Borstwerk: Fluitgedekt 8′, Praestant 4′, Nachthoorn 1′
Pedaal: Subbas 16′
Hoofdwerk+Borstwerk, Pedaal+Hoofdwerk
Partita 2:
Hoofdwerk: Roerfluit 8′
Rugwerk: Roerfluit 8′, Quintadena 8′
Borstwerk: Fluitgedekt 8′, Roerfluit 4′
Hoofdwerk+Borstwerk, Bovenpositief+Borstwerk
Partita 3:
Bovenpositief: Praestant 8′, Octaav 4′, Quinta 3′
Partita 4:
Borstwerk: Gemshoorn 2′, Dulciaan 8′
Partita 5:
Hoofdwerk: Roerfluit 8′
Bovenpositief: Holpijp 8′, Holpijp 4′, Woudfluit 2′
Hoofdwerk+Bovenpositief
Partita 6:
Bovenpositief: Holpijp 8′
Tremulant
Partita 7:
Hoofdwerk: Roerfluit 8′
Rugwerk: Praestant 8′, Roerfluit 8′, Quintadena 8′, Fluit 4′
Bovenpositief: Praestant 8′, Holpijp 8′, Holpijp 4, Viola di Gamba 8′
Borstwerk: Regaal 8′
Pedaal: Subbas 16′
Hoofdwerk+Bovenpositief, Hoofdwerk+Borstwerk, Pedaal+Hoofdwerk
