De Canzona in d (BWV 588) van Johann Sebastian Bach, gespeeld op het orgel van de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle (via Hauptwerk).
De term Canzona is Italiaans voor lied. Oorspronkelijk, in de Middeleeuwen, was het dan ook de aanduiding voor een meerdelig lied. Maar later werd die term ook gebruikt voor instrumentale transcripties van liederen. In het Duitsland van de zeventiende eeuw werd de term vooral gebruikt voor levendige muziek voor orgel of clavecimbel, met meerdere delen die vaak fugatisch van opzet waren.
Ook deze Canzona van Bach is eigenlijk gewoon een fuga in twee delen. Beide delen hebben hun eigen thema, maar die zijn wel sterk aan elkaar verwant. Het tweede thema is eigenlijk een nog levendiger variant van het eerste thema. Daarbij vallen vooral de nootherhalingen op, die steeds op de eerste tel van de maat vallen, waardoor ze extra nadruk krijgen. In beide delen wordt het thema vaak gecombineerd met een chromatisch dalende tegenstem, wat een mooi klagend contrast geeft met de levendigheid van de beide thema’s.
Het stuk lijkt bedoeld om te worden uitgevoerd zonder pedaal. Maar toch is het niet altijd mogelijk om alle basnoten met de linkerhand te spelen, omdat de afstand te groot wordt. Mijn handen zijn er in elk geval niet groot genoeg voor. Daarom heb ik hier en daar een enkele basnoot toch met het pedaal gespeeld, maar zonder pedaalstemmen.
Registratie:
Hoofdwerk: Roerfluit 8′, Speelfuit 4′
Rugwerk: Roerfluit 8′, Fluit 4′
Hoofdwerk+Rugwerk, Pedaal+Hoofdwerk
Maat 71:
Rugwerk: + Superoctaav 2′
