Ik stam af van Johan II van Salm

Ook graaf Johan II van Salm vormt een knooppunt in diverse afstammingslijnen van Karel de Grote naar mijn opa Dirk de Leeuw. Bovendien zijn er via hem enkele relaties met het huis Nassau.

0
299
Het grafmonument voor Engelbert I van Nassau en Johanna van Polanen in de Grote Kerk in Breda. Ook Breda hoorde tot de bezitingen die via de Polanens in Nassau-handen kwamen. (Eigen foto)

Over graaf Johan II van Salm kan ik helaas weinig vertellen. Ik weet alleen dat hij in de 14e eeuw als graaf regeerde over twee graafschappen: Opper-Salm in de Vogezen en Chiny in de Ardennen. Maar hij is voor mij interessant omdat hij net als Floris II van Holland en Reinoud III van Gelre een knooppunt vormt in vele afstammingslijnen van Karel de Grote naar mij. Tenminste, áls hij de vader is van Sophia van Salm, de vrouw van Willem Roelofs van Dalem.

Johan II zelf stamt op vele manieren van Karel de Grote af. Het zijn er te veel om ze allemaal te tellen. En zelf stam ik op drie manieren van Johan II af. Die drie lijnen lopen allemaal via de familie Van de Koppel naar mijn opa Dirk de Leeuw. Lange tijd dacht ik dat de familie van de Koppel net als mijn opa afkomstig was uit Schoonrewoerd en omgeving. Maar toen ik de voorouders van mijn vrouw ging uitzoeken, stuitte ik ook daar op de familie van de Koppel. En toen ontdekte ik dat de ‘Koppel’ een hoogte was bij Almkerk in het land van Altena. Nog altijd loopt er ten noorden van Almkerk een smal weggetje met de naam Koppel. Er staat één boerderij: de Koppelhoeve. Daar ligt dus de bakermat van de familie Van de Koppel en die naam komt in Almkerk en omgeving nog veel voor. Ook mijn vrouw stamt twee keer af van deze familie. En een van die twee lijnen leidt net als de drie van mij tot een afstamming van Johan II van Salm.

Dat komt doordat rond 1650 Gerrit van de Koppel trouwde met Lijsbeth Snoeck. Zij stamde uit een vooraanstaande familie uit Gorinchem. En haar overgrootmoeder was Anna van Dalem. Zij stamde af van de heren van Dalem. Omdat hun familiewapen sterke overeenkomsten vertoont met dat van het huis Arkel, gaat men ervan uit dat de heren van Dalem in mannelijke lijn afstammen van de heren van Arkel. Maar niemand weet precies hoe. Wel weten we dat Willem Roelofs van Dalem – zelf geen heer van Dalem, maar wel van Dongen en de Zwaluwe – getrouwd was met een Sophia van Salm. Ook over haar ouders is veel gespeculeerd. Ze droeg het wapen van de graven van Salm en zal daar dus vanaf stammen. De enige vader die dan in aanmerking komt, is graaf Johan II. En dus is de consensus dat deze afstamming wel zal kloppen.

Over haar moeder is meer discussie. Johan II was getrouwd met Filippa van Kleef Heinsberg (ook wel van Valkenburg genoemd). Haar afstamming vind ik bijzonder interessant, niet zozeer omdat zij ook op diverse manieren van Karel de Grote afstamt, maar omdat ze via haar moeder Catharina van Voorne, haar grootmoeder Aleydis van Cuijk en haar overgrootmoeder Jutta van Nassau zou afstammen van Hendrik II de Rijke, graaf van Nassau (ca. 1180-1251). Van hem stammen alle latere Nassaus af en ik zou het dus erg leuk vinden om ook van hem af te stammen en zo echte Nassau-genen te hebben.

Maar helaas, het is maar zeer de vraag of Filippa wel een dochter was van Catharina van Voorne. Ze zou evengoed uit een eerder huwelijk van haar vader geboren kunnen zijn. En minstens zo onzeker is het of Sophia wel een dochter was van Filippa. Velen gaan ervan uit dat Sophia een buitenechtelijke dochter van Johan II geweest moet zijn. Want anders zou ze wel erg beneden haar stand zijn getrouwd. Een wettige gravendochter die trouwde met een simpele heer van Dongen? Onmogelijk! Vooral ook omdat die heer van Dongen zelf slechts de zoon was van een bastaarddochter (Beatrix van Duivenvoorde) van een bastaard (Willem van Duivenvoorde). Er wordt wel tegen ingebracht dat Sophia geen bastaardteken in haar wapen droeg én dat Willem van Duivenvoorde erg rijk was en veel macht en aanzien had, zodat het standsverschil helemaal niet zo groot was. Maar hoe dan ook, de afstamming van Sophia van Filippa is te onzeker om op te vertrouwen.

Toch betekent dat niet dat er geen link is met de Nassaus. Sophia’s (half)zus Odilia was getrouwd met Jan III van Polanen. Hij was (via Jan II en Jan I) de wettige achterkleinzoon van Filips III van Duivenvoorde, die ook de vader was van Willem van Duivenvoorde. Jan III en Odilia kregen slechts één dochter: Johanna van Polanen. Doordat Willem van Duivenvoorde geen wettige nakomelingen had, waren zijn rijkdommen terechtgekomen bij zijn oomzegger Jan II van Polanen. Mee daardoor was Johanna een rijke erfdochter. Zij trouwde met Engelbert I van Nassau, waardoor de bezittingen van de Polanens in Nassau-handen kwamen en uiteindelijk terechtkwamen bij hun achter-achterkleinzoon Willem van Oranje.

Zowel via Johan II van Salm als via Filips III van Duivenvoorde ben ik dus verwant aan Willem van Oranje. En er zijn natuurlijk vast nog wel meer gemeenschappelijke voorouders te vinden. Zowel Johan II als zijn vrouw Filippa stammen bijvoorbeeld af van de hertogen van Gelre. Ik heb in een eerdere aflevering al laten zien dat ik daar ook van afstam. En de van Duivenvoordes/van Polanens vormen een zijtak van het huis Wassenaar, waar – zo bleek vorige week – ook mijn oma Femmigje Nijboer van afstamt. Als alternatief voor mijn twijfelachtige afstamming van de Nassaus zelf via Filippa is er mogelijk zelfs nog een lijn van Johan II naar de van Laurenburgs, de stamvaders van het huis Nassau. Maar dat is wel erg ver terug en daarmee ook vrij onzeker, vermoed ik.

Maar dan nu de lijn via Johan II naar Karel de Grote. Zoals gezegd, het zijn er vele. Ik heb er een uitgezocht die redelijk zeker is en die bovendien niet te veel samenvalt met de lijnen die ik in eerdere afleveringen gebruikt heb. Bovendien is deze lijn interessant omdat de eerste vijf koningen van Frankrijk erin voorkomen.

Wat betreft de drie lijnen via de familie Van de Koppel: een daarvan duurt één generatie langer, maar komt na enkele generaties weer samen met een van de twee kortere lijnen. Die kortere lijn, die dus (in generatie 33) weer samenkomt met de langere, heb ik gekozen. Daarna geef ik nog de lijn naar mijn vrouw, vanaf het moment dat die zich afsplitst van de lijn naar mij. Dat is vanaf generatie 30.

  1. Karel I de Grote (748-814), koning der Franken en keizer van het Heilige Roomse Rijk
  2. Lodewijk I de Vrome (778-840), koning der Franken en keizer van het Heilige Roomse Rijk
  3. Hildegard der Franken (ca. 800-ca. 850)
  4. Ranulf I (ca. 820-866), hertog van Aquitanië
  5. Ranulf II (ca. 855-890), hertog van Aquitanië
  6. Ebalus Manzer (ca. 870-ca. 930), hertog van Aquitanië
  7. Willem I (ca. 915-963), hertog van Aquitanië
  8. Adelheid van Aquitanië (ca. 968). Zij was getrouwd met Hugo Capet, de eerste koning van Frankrijk, die zelf ook van Karel de Grote afstamde.
  9. Robert II de Vrome (972-1031), koning van Frankrijk
  10. Hendrik I (1008-1060), koning van Frankrijk
  11. Filips I (1053-1108), koning van Frankrijk
  12. Lodewijk VI de Dikke (1081-1137), koning van Frankrijk
  13. Robert van Frankrijk (ca. 1123-1188), graaf van Dreux
  14. Adelheid van Frankrijk (ca. 1156-ca. 1217)
  15. Thomas (ca. 1180-ca. 1252), heer van Coucy
  16. Agnes van Coucy (ca. 1225-ca. 1277)
  17. Mathilde van Aspremont (ca. 1270-ca. 1329)
  18. Simon (ca. 1290-ca. 1336), graaf van Saarbrücken
  19. Mathilde van Saarbrücken (ca. 1310-ca. 1360)
  20. Johan II (ca.1345-1386), graaf van Opper-Salm en Chiny
  21. Sophia van Salm (ca. 1365-1440). Zij was getrouwd met Willem Roelofs van Dalem, heer van Dongen en de Zwaluwe. Die heerlijkheden had zijn vader Roelof gekregen van zijn schoonvader Willem van Duivenvoorde.
  22. Roelof Willems van Dalem (ca. 1392-1479), heer van Dongen en de Zwaluwe.
  23. Pieter Roelofsz van Dalem (ca. 1425-na 1496). Hij was een bastaardzoon.
  24. Roelof van Dalem (ca. 1450)
  25. Walraven Roelofsz van Dalem (ca. 1480-1559), heer van Spijk. Hij had de heerlijkheid Spijk geërfd van een oom van moederskant. In 1542 verkocht hij die aan Gerard van Renoij, een oudoom van mijn voorvader Boldewijn van Renoij, generatie 26 uit de stamreeks van vorige week.
  26. Anna van Dalem (ca. 1520-1602)
  27. Lambrecht Snoeck (1540-1623)
  28. Jacob Snoeck (1599-1669)
  29. Lijsbeth Snoeck (ca. 1630). Zij was getrouwd met Gerrit van de Koppel. Diens broer Hendrik was een voorvader van de opa van mijn vrouw, Peter Groenenberg.
  30. Willem Gerritse van de Koppel (ca. 1650)
  31. Cornelis Willemse van den Koppel (1699)
  32. Antonie van den Koppel (1752)
  33. Cornelis van de Koppel (1785-1875). Zijn moeder, Eva Ariens den Hartog, was een achterkleindochter van Willem Gerritse van de Koppel (generatie 30). Dat is dus de langere lijn die ik hierboven noemde.
  34. Johanna Antonia van de Koppel (1822-1896)
  35. Geertrui Arnolda de Leeuw (1854-1923)
  36. Johanna Antonia van Mourik (1880-1941)
  37. Dirk de Leeuw (1915-1985), mijn opa. De derde lijn loopt vanaf Cornelis Willemse van de Koppel (generatie 31) naar de vader van mijn opa, Johannes Floris de Leeuw.

Zelf ben ik hier dus generatie 39. De lijn via mijn vrouw gaat gelijk op tot en met generatie 29. Daarna:

  1. Marike Gerrits van de Koppel (ca. 1670)
  2. Geerit de Graaf (ca. 1700)
  3. Jan de Graaf (1735)
  4. Gerrit de Graaf (1759-1831)
  5. Johannes de Graaf (1794-1877)
  6. Heiltje de Graaf (1829-1864)
  7. Maaike van Emden (1860-1945)
  8. Heiltje Johanna van der Kolk (1884-1953)
  9. Alida van Rijswijk (1923-2005), de oma van mijn vrouw.

Mijn vrouw is dus generatie 40.

Correctie (28 september 2023): Helaas blijkt bovenstaande stamreeks niet te kloppen. Nummer 24 blijkt geen zoon te zijn van nummer 23, maar van een Gijsbrecht van Dalem. Die is een achterkleinzoon van Floris Roelofs van Dalem, een halfbroer van Willem Roelofs van Dalem, de man van Sophia van Salm (nr. 21). Daarmee vervalt helaas niet alleen de afstamming van Sophia van Salm, maar ook die van Beatrix van Duijvenvoorde. Maar daar staat tegenover dat Gijsbrecht van Dalem via meerdere lijnen afstamt van Otto van Heukelom (ca. 1275-ca. 1344), een broer van Jan Herbaren I van Arkel. Hun moeder zou Aleida van Heusden zijn, een kleindochter van Hendrik II van Cuijk, nummer 13 uit deze stamreeks. Zo lopen er mogelijk dus toch lijnen van de Van der Koppels naar Karel de Grote.

Reageren

Schrijf hier je reactie.
Vul hier alsjeblieft je naam in