Christenen denken over heel veel dingen verschillend. Dat is lastig. Want hoe kun je eensgezind kerk zijn als je het over zoveel dingen niet eens bent?
Een populaire oplossing is dan dat mensen onderscheid gaan maken tussen dingen die er niet toe doen en dingen die er wel toe doen. Hoofdzaken en bijzaken. Het gaat om de kern, zeggen ze dan. Daarover moet je het eens zijn. En over de rest kun je best van mening verschillen.
De eerste vraag is dan: wat is de kern? Christus, zegt men dan. En dat is natuurlijk zo. Het gaat in de Bijbel vooral over Christus, hoe Hij mensen verlost uit de macht van de zonde. Genade, vergeving, wedergeboorte, vernieuwing. Dat zijn de kernwoorden van het evangelie.
Maar de tweede vraag is: als Christus de kern is, betekent dat dan dat er ook een rest is die er niet of in elk geval minder toe doet?
Als we het er samen over eens zijn dat we zondaren zijn die door Christus’ kruisdood gered zijn, mogen we het dan verder oneens zijn over dingen als de kinderdoop, de vrouw in het ambt, samenwonen, homoseksualiteit, abortus, euthanasie en noem maar op?
Mensen die onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken, beroepen zich vaak op wat Paulus zegt in zijn eerste brief aan de Korinthiërs:
ik had mij voorgenomen niets anders onder u te weten dan Jezus Christus, en Die gekruisigd. (1 Korinthiërs 2:2 HSV)
Het kruis van Christus: dat is dus de kern. En de rest doet er volgens Paulus niet toe. Want iets anders hoefden de Korinthiërs volgens hem niet te weten. Dat zegt hij toch?
Ja, als je dit vers op zichzelf bekijkt, los van het verband, dan lijkt dat zo. Toch ligt het heel anders.
Paulus begint zijn brief met het vermanen van de gemeente van Korinthe omdat er onenigheid is. Er zijn scheuringen en er is partijvorming. Dat mag niet. Maar de oplossing die Paulus aandraagt, is niet dat ze in Korinthe dan maar onderscheid moeten gaan maken tussen hoofd- en bijzaken.
Paulus maakt een heel ander onderscheid. Hij zet het evangelie tegenover wereldse wijsheid.
Het kruis is dwaasheid, zegt Paulus. Ongelovigen snappen er niets van (1:18). Een koning die sterft aan het kruis? Onzin! zeggen de Grieken. Een messias die als een vervloekte aan het hout hangt? Schandalig dat je zoiets durft beweren! zeggen de Joden (1:23).
Maar Gods wijsheid gaat dwars tegen menselijke wijsheid in. Waar mensen op neerkijken, kiest God juist uit (1:27-28). En vanuit deze scherpe tegenstelling tussen wereldse wijsheid en Gods wijsheid, komt Paulus dan vervolgens tot zijn hierboven geciteerde uitspraak. Ik neem nu het voorafgaande vers erbij:
En ik, broeders, toen ik bij u kwam, ben niet gekomen om u met voortreffelijkheid van woorden of van wijsheid het getuigenis van God te verkondigen, want ik had mij voorgenomen niets anders onder u te weten dan Jezus Christus, en Die gekruisigd. (1 Korinthiërs 2:1-2 (HSV)
Paulus zet de gekruisigde Christus niet tegenover de rest van de Bijbel.
Als Paulus de gekruisigde Christus noemt, zet hij Christus dus niet tegenover de rest van de Bijbel. Nee, hij zet Christus tegenover de boodschap van de wereld. Wat Paulus te zeggen heeft, is iets heel anders dan wat de de ‘wijzen’, ‘schriftgeleerden’ en ‘redetwisters van deze eeuw’ te vertellen hebben (1:20).
Wie zijn zij? De term ‘redetwisters van deze eeuw’ zou je ook kunnen vertalen met: ‘de onderzoekers van het hier en nu’. En het woord dat vaak vertaald wordt met ‘schriftgeleerden’ wordt inderdaad vaak gebruikt voor Joodse kenners van het Oude Testament. Maar in het algemene Grieks wordt het gebruikt voor schrijvers en letterkundigen. Ik denk dat Paulus met deze opsomming doelt op de Griekse filosofen, dichters en natuurkundigen. Denk aan bekende namen als Plato, Homerus en Pythagoras, al leefden die ver vóór Paulus en ging het in zijn tijd natuurlijk om anderen.
Anders dan deze mensen, komt Paulus niet met mooie woorden. Niet met intelligente filosofieën. Hij moet het niet hebben van welsprekendheid of slimme ideeën. Het gaat hem alleen om Jezus Christus.
En dan ook nog eens een gekruisigde Christus. Als Paulus specifiek Christus de gekruisigde noemt, is dat niet zozeer omdat het kruis het belangrijkst is.
Paulus noemt het kruis hier vooral omdat dat kruis het meest aanstootgevend is.
Het is het grootste struikelblok. De grootste dwaasheid. In het kruis komt de tegenstelling tussen Gods wijsheid en de wijsheid van de wereld het sterkst tot uiting. Daar valt men het snelst over, terwijl juist daarin Gods kracht zichtbaar wordt (1:24).
Heel de Bijbel gaat over Christus. Je komt Hem op elke bladzijde tegen, zei Luther.
Is Christus de kern van het evangelie? Nee, Christus is het evangelie. Is het evangelie de kern van de Bijbel? Nee, de Bijbel is het evangelie. Heel de Bijbel gaat over Christus. Je komt Hem op elke bladzijde tegen, zei Luther. Heel het Oude Testament verwijst naar Hem. Niets in het Nieuwe Testament kun je losmaken van Christus.
Dat zie je ook bij Paulus. Bijvoorbeeld al in dezelfde brief aan de Korinthiërs. Paulus gaat daar uitgebreid in op bijvoorbeeld de seksuele moraal, de verhouding tussen man en vrouw en de gang van zaken in de samenkomsten. Allemaal dingen die we tegenwoordig graag als bijzaken willen bestempelen. Maar waarom zou Paulus daar zo’n punt van maken, als het hem alleen om het kruis van Christus gaat?
Natuurlijk omdat het bij al die dingen ook om het kruis van Christus gaat.
Want vergis je niet! Immers, wat zegt Paulus?
Dwaal niet! Ontuchtplegers, afgodendienaars, overspelers, schandknapen, mannen die met mannen slapen, dieven, hebzuchtigen, dronkaards, lasteraars en rovers zullen het Koninkrijk van God niet beërven. Sommigen van u zijn dat wel geweest, maar u bent schoongewassen, maar u bent geheiligd, maar u bent gerechtvaardigd, in de Naam van de Heere Jezus en door de Geest van onze God. (1 Korinthiërs 6:10-11)
Er staat dus nogal wat op het spel! Als je niet leeft volgens Gods wil, heeft Christus’ kruisdood geen waarde voor jou. Want als Christus ons redt van de zonde, willen we niet meer zondigen. Vergeving en vernieuwing betekent dat je de zonde gaat haten en wilt leven volgens Gods wil.
Maar dan moet je dus wel weten wat Gods wil is. En wat zonde is. En daar moet je het als christenen over eens zijn. Natuurlijk, dat lukt niet altijd. Er zullen altijd meningsverschillen zijn tussen christenen, ook als ze samen in één kerk zitten. Want de kerk is nooit volmaakt. Maar eenstemmigheid moet wel altijd het doel zijn.
Want het gaat dus niet om bijzaken die er niet toe doen.
Vond je dit artikel de moeite waard? Hij staat ook in een boekje samen met nog 10 andere blogs die je misschien wel wilt lezen. Misschien leuk om te hebben of om aan iemand anders cadeau te geven?