In de afgelopen weken heb ik een aantal keer geschreven over meningsverschillen in de kerk.

Ik heb laten zien dat in de Bijbel met eensgezindheid in de kerk iets anders bedoeld wordt dan verdraagzaamheid. We moeten het in de kerk echt eens zijn. We moeten hetzelfde denken en hetzelfde zeggen.

Natuurlijk roept de Bijbel ons ook op tot verdraagzaamheid. Mensen met een sterk geloof moeten rekening houden met mensen met een zwak geloof. Maar dat geldt alleen voor dingen die er niet toe doen.

En als je onderscheid wilt maken tussen wat er wel toe doet en wat er niet toe doet, mag je de boodschap van de Bijbel niet opdelen in een kern (het kruis van Christus) en een rest die er niet toe doet. Alles waar de Bijbel duidelijk over is, doet er toe. Want bij ál die dingen gaat het om Christus. De dingen die er niet toe doen, zijn alleen de dingen waarover de Bijbel zwijgt of zelf zegt dat ze er niet toe doen.

Maar de grote vraag is nu natuurlijk: is de Bijbel echt wel zo duidelijk?

Immers, waar komen al die meningsverschillen vandaan?

Hoe komt het dat christenen over essentiële dingen vaak zo verschillend denken? En hoe komt het dat wat de één essentieel vindt, volgens de ander iets is dat er niet toe doet?

De voor de hand liggende conclusie is natuurlijk dat de Bijbel blijkbaar helemaal niet zo duidelijk is. Hij is overduidelijk voor meerdere uitleg vatbaar!

Als de Bijbel niet duidelijk is, kan de Bijbel ons ook geen zekerheid bieden.

Maar als dat zo is, hebben we als christenen een groot probleem. Want als de Bijbel niet duidelijk is, kan de Bijbel ons ook geen zekerheid bieden. Dan kan het niet anders of heel ons geloof wordt een algemeen betwijfeld geloof.

Een beroep op de Bijbel is dan onmogelijk. Want alles wat je op basis van de Bijbel wilt zeggen, is dan niet meer dan jouw eigen interpretatie. Zeg ik: ‘De Bijbel zegt dit of dat,’ dan is de reactie: ‘Zo zie jij dat. Maar je kunt het ook anders uitleggen.’

Dan komen we terecht in persoonlijke meningen: ‘Ik denk er zus over, jij zo. Ik denk dat ik gelijk heb, maar misschien heb jij wel meer gelijk. Wie zal het zeggen?’ Dan wordt eensgezindheid onmogelijk en is verdraagzaamheid het hoogst haalbare. Bij alles wat we geloven of denken te geloven.

Maar gelukkig, zo is het niet!

Gereformeerden hebben altijd beleden dat de Bijbel duidelijk is. Want dat leert de Bijbel zelf ons. Neem Psalm 119:

Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad. (Psalm 119:105 HSV)
Het opengaan van Uw woorden geeft licht, het schenkt eenvoudigen inzicht. (Psalm 119:130 HSV)

Hoe kan Gods woord licht en inzicht geven, als niet duidelijk is wat God in zijn woord zegt? Als we niet met zekerheid kunnen zeggen wat Hij bedoelt?

Het zou trouwens ook heel erg in strijd zijn met Gods eigen aard als Hij ons niet duidelijk zou maken wat Hij wil. God zelf is licht, zegt de apostel Johannes (1 Johannes 1:5). Er is in Hem helemaal geen duisternis! Dus hoe zou het dan met Gods aard te rijmen zijn als Hij ons in het onzekere liet over zijn bedoelingen?

Nu zijn er ook mensen die zeggen dat menselijke taal gewoon te beperkt is om duidelijk weer te geven wat God zou willen zeggen. Maar God heeft ons geschapen naar zijn beeld. En Hij heeft zelf onze taal geschapen. Waarom zou Hij die taal dan niet kunnen gebruiken voor effectieve communicatie tussen Hem en ons? Bovendien is God almachtig. Hij wordt echt niet gehinderd door de beperkingen die onze taal en ons begripsvermogen kennen.

Vandaar dat Mozes ook kan zeggen tegen het volk Israël dat Gods wet voor hen niet te hoog gegrepen is:

Want dit gebod, dat ik u heden gebied, is niet te moeilijk voor u en het is niet ver weg. Het is niet in de hemel, zodat u zou kunnen zeggen: Wie zal voor ons naar de hemel opstijgen om het voor ons te halen en ons te laten horen, zodat wij het kunnen doen? Het is ook niet aan de overzijde van de zee, zodat u zou kunnen zeggen: Wie zal voor ons oversteken naar de overzijde van de zee om het voor ons te halen en het ons te laten horen, zodat wij het kunnen doen? Want dit woord is heel dicht bij u, in uw mond en in uw hart, om het te doen. (Deuteronomium 30:11-14 HSV)

Het volk kan zich dus niet verschuilen achter het excuus dat ze Gods wet niet kunnen houden omdat ze die niet kennen. Gods wet is heel dichtbij. Ze hebben die niet alleen gehoord. De wet zit in hen: in hun hart en in hun mond. Dat wil zeggen: ze kunnen die begrijpen en navertellen. Ze kunnen die dus ook doorgeven aan hun kinderen (Deuteronomium 6:7).

Je ziet in heel de Bijbel dat ervan uitgegaan wordt dat Gods wil begrijpelijk en bekend is.

Jezus en de apostelen beriepen zich op de Schrift als op een begrijpelijke norm met een eenduidige betekenis en bedoeling. Onzekerheid of discussie over wat de boeken van het Oude Testament eigenlijk willen zeggen, kom je bij hen niet tegen.

Integendeel. Petrus zegt dat de Schrift geen eigenmachtige uitleg toelaat. Omdat de Schrift geen mensenwoord is, maar Gods woord, is er maar één uitleg juist (2 Petrus 1:20-21).

Nu is het waar dat die uitleg niet meteen duidelijk en gemakkelijk te achterhalen is. Dezelfde Petrus geeft ook toe dat de brieven van Paulus soms moeilijk te begrijpen zijn (2 Petrus 3:16). En de Emmaüsgangers begrepen en geloofden Jezus’ dood en opstanding pas toen Hij hen zelf uitlegde wat de profeten over hem voorzegd hadden. De bedoeling daarvan was hun ontgaan (Lucas 24:25-27).

Maar dat domme onbegrip van de Emmaüsgangers was niet het gevolg van onduidelijkheid, maar van zondig ongeloof. Net als de onkunde en onstandvastigheid van degenen die de woorden van Paulus verdraaiden.

De boodschap van de Bijbel is niet onduidelijk. Maar wij begrijpen die niet en willen die niet begrijpen zolang Gods Geest ons niet opnieuw geboren laat worden en ons verstand verlicht.

Maar als Gods Geest ons verlicht en ons duidelijk gaat maken wat de bedoeling van de Schrift is, is de eerste stap dat we het gezag van de Schrift gaan erkennen. En een van de eerste dingen is dan dat we erkennen dat de Schrift duidelijk is.

Daar gaat het vaak fout. Hoe komt het dat er zoveel verschil van mening is over wat de Bijbel wil zeggen?

Veel christenen erkennen niet dat de Bijbel duidelijk is!

Tegenwoordig zie je dat vooral terug in hoe men aankijkt tegen de relatie tussen de Bijbel en de hedendaagse cultuur. Duidelijke voorschriften uit de Bijbel worden opzij geschoven als cultureel bepaald. Paulus bijvoorbeeld wees homoseksualiteit af. En vrouwen moesten van hem zwijgen. Maar de bedoeling die hij daarmee had, moet je zien in het licht van de cultuur toen, zegt men. In onze tijd hebben zijn woorden misschien wel een heel andere bedoeling.

Zo wordt de Bijbel onduidelijk.

Uitgangspunt moet zijn dat de bedoeling van de Bijbel ook voor nu duidelijk is.

Maar als je de Bijbel accepteert als het duidelijke woord van God, kun je zo niet met de Bijbel omgaan. Dan moet je uitgangspunt zijn dat de Bijbel ook voor nu duidelijk is.

God heeft de Bijbel namelijk niet alleen gegeven aan de mensen toen, maar ook aan ons nu. Wat er in de Bijbel staat, heeft Hij ook laten opschrijven voor ons. En als je ervan uitgaat dat God zijn bedoeling duidelijk communiceert, moet je er ook van uitgaan dat zijn bedoeling ook nu nog duidelijk uit de Bijbel valt af te leiden.

Kennis van de cultuur waarin de Bijbel geschreven is, kan helpen om beter te begrijpen wat er bedoeld wordt. En je moet bij je uitleg altijd rekening houden met de context. De context in de Bijbel zelf, maar ook de culturele context.

Maar je mag geen onderscheid maken tussen de duidelijke bedoeling toen en een onduidelijke bedoeling nu.

Je uitgangspunt moet zijn dat de bedoeling van de Bijbel algemeen geldig is.

De bedoeling van de Bijbel verandert niet. De bedoeling voor nu moet duidelijk uit de Bijbel zelf zijn af te leiden. Als we dingen nu anders moeten of kunnen toepassen dan toen ze geschreven werden, moet de Bijbel dat zelf duidelijk aangeven.

Veel christenen proberen tegenwoordig het vermeende probleem van onduidelijkheid op te lossen met een beroep op de Heilige Geest. Inderdaad, de Geest verlicht ons als we de Bijbel lezen en interpreteren. Maar deze christenen gaan een stap verder. Zij zeggen dat de Geest ons leidt tot nieuwe inzichten. Als niet meteen duidelijk is wat de bedoeling van de Bijbel is voor nu, mag je erop vertrouwen dat de Geest je dat wel duidelijk maakt.

Maar kan de Geest dan dingen aan de Bijbel toevoegen? Kan de Geest ons nu dingen leren die soms haaks staan op wat diezelfde Geest in de Bijbel leert?

Als je dat denkt, maak je woord en Geest van elkaar los en speel je ze tegen elkaar uit. Dan laat je de Geest zichzelf tegenspreken. En dan wordt die veronderstelde leiding van de Geest een extra openbaringsbron buiten de Bijbel. Dan heb je niet meer genoeg aan de Bijbel alleen.

Dit raakt een andere eigenschap van de Schrift. De Bijbel is niet alleen duidelijk, maar ook genoeg. Er hoeft niets meer aan toegevoegd te worden en we mogen er ook niets aan toevoegen (Openbaring 22:18). En zo zijn er nog twee eigenschappen: de Bijbel is ook onmisbaar en heeft het laatste woord. Dit zijn volgens gereformeerden de vier eigenschappen van de Schrift die samen het gezag van de Schrift omschrijven.

En het probleem met de verschillen in interpretatie van de Bijbel is dus dat ze meestal voortkomen uit het loslaten van deze vier eigenschappen.

  • Als je niet erkent dat Bijbel duidelijk is, ga je de bedoeling van de bijbelse boodschap problematiseren, zodat er ruimte komt voor verschillende interpretaties.
  • Als je niet erkent dat de Bijbel genoeg en onmisbaar is, laat je je bij je interpretatie leiden door dingen buiten de Bijbel, zoals de cultuur, de wetenschap, je gevoel of vermeende leiding door de Geest.
  • En als je zo met de Bijbel omgaat, heeft de Bijbel dus niet meer het laatste woord. Dan heeft onze eigen interpretatie het laatste woord. En dan heeft ieder zijn eigen Bijbel.

Verschil van mening komt dus niet voort uit onduidelijkheid van de Bijbel, maar uit hoe je met de Bijbel omgaat. Natuurlijk, onze interpretatie van de Schrift zal nooit volmaakt zijn. Niet omdat de Schrift gebrekkig is, maar omdat wij als zondige mensen gebrekkig zijn. Daardoor zullen er altijd kleine verschillen zijn waar we over kunnen discussiëren, maar waar we elkaar niet om hoeven te veroordelen.

Maar de echte, wezenlijke verschillen zijn meestal het gevolg van niet buigen voor het gezag van de Bijbel. Zulke verschillen mogen we dus niet accepteren, maar moeten we scherp afwijzen.

Ze komen voort uit ongeloof.

1 Reactie

  1. Het is van belang, dat in de bijbel het Woord van God weergegeven wordt.Als er gezegd wordt,dat b.v.
    Paulus zijn woorden enz.enz.klopt dat niet,omdat hij de woorden van de Heilige Geest spreekt.
    Als wij daarmee goed omgaan in Bijbelse zin,zijn er ook niet zulke problemen die voor verdeeldheid zorgen.
    God spreekt door de Bijbel schrijvers,het is Zijn boodschap door de Heilige Geest ingegeven.
    Als wij naar eigen believen het ene wel en het andere niet Zijn woorden vinden,gaat het helemaal fout,
    er komen dan alleen maar meer problemen,want het hek is van de dam.

Reageren

Schrijf hier je reactie.
Vul hier alsjeblieft je naam in