Ik heb nu bewezen dat de kerk geen macht gekregen heeft om een nieuwe leer te stichten. Laten we het daarom nu gaan hebben over de macht die de roomsen voor de kerk claimen in het uitleggen van de Schrift.
Ik geef inderdaad graag toe dat, als er een verschil van mening bestaat over een bepaald onderdeel van de leer, er geen beter en betrouwbaarder geneesmiddel bestaat dan dat er een synode bijeenkomt van echte bisschoppen. Dan kunnen die daar het ter discussie gestelde leerstuk onderzoeken.
Want in de eerste plaats zal zo’n algemene uitspraak waar de herders van de kerken het over eens zijn, nadat ze de Heilige Geest te hulp geroepen hebben, meer effect hebben dan wanneer ieder afzonderlijk thuis zo’n uitspraak zou doen en aan het volk zou leren, of wanneer enkele privé-personen die opstelden.
In de tweede plaats, als de bisschoppen bij elkaar komen, kunnen ze gemakkelijker samen overleggen wat ze moeten leren en in welke vorm ze dat moeten doen. Dan geven ze geen aanstoot door diversiteit.
In de derde plaats schrijft Paulus deze handelwijze voor bij het beoordelen van de leer: hij kent elke afzonderlijke kerk het recht toe om de leer te beoordelen. Maar hij geeft ook aan op welke manier er gehandeld moet worden bij ernstiger zaken: de kerken moeten samen van zo’n zaak kennis nemen. 1 Korinthiërs 14:29
Dus stel dat iemand de kerk in verwarring brengt met een vreemd dogma en de zaak zover komt dat er gevaar dreigt voor een nog grotere onenigheid. Een vroom besef zelf leert ons dan dat eerst de kerken moeten samenkomen. Zij moeten het gepresenteerde meningsverschil onderzoeken. En na een grondige bespreking moeten ze uiteindelijk op basis van de Schrift een openbare uitspraak doen die de twijfel bij het volk kan wegnemen en goddeloze en eerzuchtige mensen de mond kan snoeren, zodat ze niet verder durven gaan.
Toen Arius opstond, is dus het concilie van Nicea bijeengeroepen. Het gezag van dat concilie heeft de misdadige pogingen van die goddeloze man verijdeld en voor de kerken de vrede hersteld die hij verstoord had. Tegenover zijn heiligschennende leer hield dit concilie staande dat Christus God is. Daarna stichtten Eunomius1 en Macedonius2 nieuwe verwarring. Toen heeft men hun waanzin met hetzelfde middel bestreden met het concilie van Constantinopel. Het concilie van Efeze heeft de goddeloosheid van Nestorius verslagen. Kortom, vanaf het begin is dit in de kerk de gebruikelijke manier geweest om de eenheid te bewaren, telkens als Satan iets in zijn schild begon te voeren.
Maar we moeten wel bedenken dat er niet altijd en overal zulke verdedigers van de ware leer te vinden zijn als Athanasius, Basilius de Grote en Cyrillus, zoals de Heer toen liet opstaan. Ja, we moeten bedenken wat er op het tweede concilie van Efeze gebeurd is. Daar werd de ketterij van Eutyches gehandhaafd, werd Flavianus – een man die als een heilig man herdacht wordt – met enkele vrome mannen in ballingschap gedreven en werden veel van zulke wandaden gepleegd. En wel omdat niet de Geest van de Heer de leiding had, maar Dioscorus, een twistzieke en kwaadaardige man.
Maar, zal men zeggen, de kerk was daar niet. Dat geef ik toe. Want ik ben er heel zeker van dat in de kerk de waarheid niet verloren gaat, ook al wordt zij door één concilie onderdrukt. Nee, ze wordt wonderlijk door de Heer bewaard om op het juiste moment opnieuw de kop op te steken en te overwinnen. Maar ik ontken wel dat elke uitleg van de Schrift die door een concilie wordt geaccepteerd, waar en zeker is.
1Eunomius (4e eeuw), bisschop van Cízycus.
2Macedonius I (4e eeuw), aartsbisschop van Constantinopel.
Bestellen?
