Op de vierde plaats op hun lijst hebben mijn tegenstanders het sacrament van de orde staan. Dat is zo’n vruchtbaar sacrament dat er zeven sacramentjes uit voortkomen. Dat is wel heel belachelijk: ze zeggen dat er zeven sacramenten zijn, maar als ze die willen opsommen, tellen ze er dertien. En ze kunnen niet aanvoeren dat het maar één sacrament is omdat ze allemaal op hetzelfde priesterschap slaan en als het ware rangen zijn die stap voor stap naar dat priesterschap leiden. Het staat immers vast dat elke orde een ander ritueel heeft. En ze zeggen zelf dat die orden verschillende gaven zijn. Daarom kan niemand eraan twijfelen dat, als je hun leer aanvaardt, het zeven sacramenten genoemd moeten worden. En waarom zouden we daarover discussiëren, alsof er twijfel over zou bestaan? Want ze verklaren zelf luid en duidelijk dat het er zeven zijn!

Maar om te beginnen zal ik er nu in het voorbijgaan op wijzen hoeveel dwaze en absurde dingen ze ons opdringen als ze ons hun orden willen aanprijzen als sacramenten. Daarna zullen we zien of het ritueel dat kerken gebruiken bij het ordenen van hun dienaren wel een sacrament genoemd mag worden.
Mijn tegenstanders maken dus zeven kerkelijke orden of rangen die zij tooien met de benaming ‘sacrament’. Deze orden zijn de deurwachters, de lectoren, de exorcisten, de acolieten, de subdiakenen, de diakenen en de priesters. En ze zeggen dat het er zeven zijn omdat degenen die tot deze orden bevorderd worden, een zevenvoudige gave van de Heilige Geest moet hebben. En bij elke bevordering wordt die gave hun steeds meer en overvloediger geschonken.
Alleen al dat aantal hebben ze geheiligd door een verkeerde uitleg van de Schrift. Want ze denken bij Jesaja te lezen over zeven krachten van de Heilige Geest, terwijl Jesaja er in werkelijkheid niet meer dan zes noemt en de profeet in die passage niet alle krachten van de Heilige Geest heeft willen opsommen. Jesaja noemt de Geest van wijsheid, van verstand, van advies, van kracht, van kennen en van vrees voor de Heer. Jesaja 11:2 Maar de Geest wordt evengoed de Geest van leven, Ezechiël 1:20 van heiliging Romeinen 1:4 en van adoptie als kinderen genoemd. Romeinen 8:15
Trouwens, anderen die scherpzinniger zijn, maken niet zeven maar negen orden. Volgens hen is dat in overeenstemming met hoe de triomferende kerk eruit ziet. Maar ook onder hen is discussie. Want sommigen willen dat de kerkelijke tonsuur de eerste orde is van allemaal en de rang van bisschop de laatste, terwijl anderen de tonsuur niet meetellen, maar de rang van aartsbisschop erbij tellen.1 Isidorus van Sevilla2 maakt nog een andere indeling. Hij maakt onderscheid tussen psalmisten en lectoren. De eersten stelt hij aan over het zingen, de laatsten over het lezen van de Schrift, waardoor het volk wordt onderwezen. En ook de canones houden zich aan dit onderscheid.3
Waar willen ze dat we ons bij zulke grote verschillen wel en niet aan houden? Moeten we zeggen dat er zeven orden zijn? Dat leert Petrus Lombardus, de meester van de Sententiae. Maar heel verlichte leraren bepalen anders. En ook die zijn het onderling oneens. Bovendien roepen de heel heilige canones ons ergens anders heen. Zo zijn de mensen het nou met elkaar eens als ze over de dingen van God discussiëren buiten Gods Woord om.
1Het eerste is de opvatting van Hugo van Sint-Victor, het tweede van Willem van Parijs.
Hugo van Sint-Victor († 1140/1141), theoloog in Parijs.
Willem van Auvergne († 1249), bisschop van Parijs.
2Isidorus († 636), aartsbisschop van Sevilla.
3Isidorus van Sevilla, Etymologiae VII, 12, geciteerd in: Gratianus, Decretum I, 21-23.