Aan de andere kant moeten we erop gewezen worden dat er, net zoals deze mensen de kracht van de sacramenten verzwakken, ook anderen zijn die precies het tegenovergestelde doen. Zij dichten de sacramenten allerlei geheime krachten toe. Maar je leest nergens dat God die erin gelegd heeft. Eenvoudige en onervaren mensen worden door die dwaling misleid. Hun wordt geleerd Gods gaven te zoeken waar je ze absoluut niet vinden kunt. Stap voor stap worden ze van God afgetrokken, zodat ze in plaats van de waarheid enkel onzin omhelzen.
De scholen van de sofisten hebben met grote eenstemmigheid geleerd dat de sacramenten van de nieuwe wet – dat wil zeggen: die in de christelijke kerk gebruikt worden – rechtvaardigen en genade brengen. Als we er maar geen barrière tegen opwerpen van een dodelijke zonde.
Het is niet in woorden uit te drukken hoe levensgevaarlijk deze opvatting is. Vooral omdat ze veel eeuwen geleden in een flink deel van de wereld vaste voet aan de grond gekregen heeft. De kerk heeft daardoor grote schade geleden.
Natuurlijk is deze opvatting door en door duivels. Want ze belooft rechtvaardigheid zonder geloof. Daardoor worden de zielen halsoverkop in de ondergang gejaagd. Bovendien legt ze de oorzaak van de rechtvaardigheid in de sacramenten. Daardoor bindt ze de arme zielen van mensen die uit zichzelf al meer dan genoeg geneigd zijn tot aardse dingen, aan dit bijgeloof: ze zoeken hun rust nog meer in het zien van fysieke dingen in plaats van in God zelf.
Ach, wisten we deze twee dingen maar niet zo duidelijk uit eigen ervaring, dat we helemaal geen lange argumentatie nodig hebben! Wat is nu een sacrament dat je krijgt zonder geloof? Wat is dat anders dan de zekere ondergang van de kerk? Want er valt van een sacrament niets te verwachten zonder de belofte. En de belofte dreigt evengoed ongelovigen met woede als ze gelovigen genade aanbiedt. Als je denkt dat de sacramenten je meer geven dan Gods Woord je aanbiedt en je met echt geloof aanneemt, houd je jezelf dus voor de gek!
Daaruit volgt nog iets anders: het vertrouwen dat je gered bent, is niet afhankelijk van het deelnemen aan een sacrament, alsof de rechtvaardiging daarin zou liggen. Nee, we weten dat de rechtvaardiging alleen klaarligt in Christus en niet minder door de prediking van het evangelie aan ons wordt uitgedeeld dan door de bezegeling door een sacrament. Dus kan de rechtvaardiging ook volledig bestaan zonder sacrament.
Voor zover is dus waar wat ook Augustinus schrijft: de onzichtbare heiliging kan bestaan zonder zichtbaar teken en aan de andere kant kan het zichtbare teken bestaan zonder echte heiliging.1 Want zoals hij ook ergens anders schrijft: soms trekken mensen Christus zover aan dat ze het sacrament ontvangen. En soms trekken ze Hem zover aan dat ze hun leven heiligen. Het eerste kan zowel voor goede als voor slechte mensen gelden, maar het tweede geldt alleen voor goede en vrome mensen.2
1Augustinus, Quaestiones in heptateuchum III, 84.
2Augustinus, De baptismo contra Donatistas V, 24,34.
Bestellen?
