Hiervoor verdraaien ze onterecht uit onwetendheid een uitspraak van de apostel Paulus: ‘Ik heb harder gezwoegd dan zij allemaal. Echter, niet ik, maar Gods genade met mij.’ 1 Korinthiërs 15:10 Want zij vatten dat zo op: het kon nogal arrogant lijken van de apostel om het zo te zeggen, omdat hij zichzelf boven alle anderen plaatst. Daarom corrigeert hij dit en geeft Gods genade de eer. Maar dan zo dat hij zegt dat hij zelf meewerkt met de genade.
Het is vreemd dat zoveel mensen die verder niet slecht waren over dit strootje gestruikeld zijn. Want de apostel schrijft niet dat Gods genade met hem meegewerkt heeft en zo aan het werk heeft deelgenomen. Hij geeft juist alle eer voor het werk alleen aan de genade door deze correctie: ‘Niet ik,’ zegt hij, ‘heb het werk gedaan, maar Gods genade die met mij was.’
Ze zijn misleidt doordat dit citaat in het Latijn dubbelzinnig is. Of eigenlijk doordat het verkeerd vertaald is. Want in de Latijnse vertaling van de Vulgaat is het belang van het Griekse lidwoord over het hoofd gezien. Als je het letterlijk vertaalt, zegt Paulus niet dat de genade met hem meegewerkt heeft, maar dat de genade die met hem was, al het werk gedaan heeft.
Dit leert Augustinus duidelijk, hoewel beknopt, als hij zegt: ‘De goede wil van de mens gaat vooraf aan veel gaven van God. Maar niet aan alle gaven. Immers, de wil die voorafgaat, is zelf een van die gaven.’ En dan volgt de reden: ‘Want er staat geschreven: “Zijn barmhartigheid gaat voor mij uit.” Psalm 59:11 En: “Zijn barmhartigheid zal mij volgen.” Psalm 23:6 Zij gaat voorop bij wie niet wil, zodat hij wel wil. En zij volgt hem die wel wil, zodat zijn willen nooit tevergeefs is.’
Bernardus van Clairvaux is het daarmee eens. Hij laat de kerk zeggen: ‘Trek mij, al is het tegen mijn wil, om te zorgen dat ik wil. Trek mij, traag als ik ben, om mij te laten lopen.’1
1Bernardus van Clairvaux, Sermones super Cantica canticorum, 21,9.
Bestellen?
